|
شکاف بین‌نسلی و نقش آن بر پایبندی دانش‌آموزان به الگوی زندگی اسلامی
|
علیرضا سوسرائی1   ، سکینه جعفری*2 ، علی اکبر امین بیدختی1 |
1- دانشگاه سمنان
2- دانشگاه سمنان ، sjafari.105@semnan.ac.ir |
|
|
چکیده: (11 مشاهده) |
هدف: در دهه‌های اخیر، شکاف بین‌نسلی به یکی از چالش‌های اساسی فرهنگی، تربیتی و اجتماعی در جوامع اسلامی، از جمله ایران، تبدیل شده است. این شکاف، به‌ویژه در زمینه پایبندی نسل نوجوان به الگوی زندگی اسلامی، موجب بروز پیامدهایی چون بحران هویت، تضعیف ارزش‌ها و تغییر در سبک‌های زندگی دینی شده است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل ابعاد شکاف بین‌نسلی و تبیین نقش آن در پایبندی دانش‌آموزان به الگوی زندگی اسلامی انجام شده است.
روش: این پژوهش با رویکرد کیفی و با روش داده بنیاد انجام گرفت. جامعه مورد مطالعه این پژوهش شامل مدیران، معاونین آموزشی و پرورشی، مشاوران و دبیران الهیات دبیرستان‌های دخترانه و پسرانه شهرستان آزادشهر بودند که از طریق نمونهگیری هدفمند، از نوع ملاکمحور، نمونه مورد نظر انتخاب و نمونهگیری تا رسیدن به حد اشباع نظری دادهها ادامه یافت. دادهها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با 12 نفر از مشارکتکنندگان بدست آمده است. به منظور تجزیه و تحلیل دادهها از روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده شد. برای تأمین روایی و پایایی از معیارهای گوبا و لینکن استفاده شد.
یافتهها: نتایج پژوهش نشان داد که (تحول نگرش دینی و استقلال فکری، جابجایی مرجعیت فکری و اعتماد، تغییر نظام ارزش‌ها و تحلیل انتقادی، تعارض میان سنت و مدرنیته، ناکارآمدی آموزش و یادگیری دینی، تعارضات خانوادگی و سبک زندگی) به عنوان مقولههای اصلی و شرایط علی (ضعف نهاد خانواده در تربیت دینی و تأثیرپذیری نوجوانان از رسانه‌های نوین)؛ شرایط مداخلهگر (اختلال در نقش تربیتی مدرسه و سلطه فضای مجازی بر نظام ارزشی نوجوانان)؛ شرایط زمینهای (ناتوانی نظام آموزشی در انطباق با تحولات نسلی، بحران هویتی نوجوانان و گسست گفت‌وگو میان نسل‌ها)؛ راهبرد (تحول در آموزش دینی، ارتقای نقش خانواده، گفت‌وگوی بین‌نسلی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های مشارکتی دانش‌آموزان) و پیامد (کاهش اعتماد به نهادهای سنتی، هویت‌پریشی و سردرگمی نسل جدید، دگرگونی در دینداری و ارزش‌ها، پیامدهای روانی و اجتماعی) سازمان یافت.
نتیجهگیری: نتایج این پژوهش بیانگر آن است که مقابله با شکاف بین‌نسلی در حوزه تربیت دینی نیازمند رویکردی نوین، چندبُعدی و بومی‌گرایانه است. بازنگری در سیاست‌های آموزشی، توانمندسازی خانواده، طراحی محتوای دینی متناسب با اقتضائات نسلی و تقویت نقش رسانه‌های بومی از جمله پیشنهادهایی است که می‌تواند به تقویت دینداری و بازسازی پیوند نسلی کمک کند. |
|
|
| واژه‌های کلیدی: شکاف بین نسلی، دانش آموزان، الگوی زندگی اسلامی، نظریه پردازی داده بنیاد |
|
|
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي- كيفي
دریافت: 1404/3/21 | ویرایش نهایی: 1404/8/24 | پذیرش: 1404/5/17 | انتشار الکترونیک پیش از انتشار نهایی: 1404/8/24 | انتشار: 1404/6/28 | انتشار الکترونیک: 1404/6/28
|
|
|
|
|
|
