:: دوره 7، شماره 1 - ( 1401 ) ::
جلد 7 شماره 1 صفحات 177-151 برگشت به فهرست نسخه ها
جایگاه سلامت معنوی در کتاب های هدیه های آسمانی دوره ابتدایی
سیروس محمودی*
دانشگاه پیام نور ، sirous1218@yahoo.com
چکیده:   (2285 مشاهده)
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی جایگاه مؤلفه­ های سلامت معنوی در کتاب­های درسی هدیه ­های آسمانی دوره ابتدایی انجام شده است.
روش: روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا است. جامعه آماری پژوهش شامل کتاب­های درسی هدیه ­های آسمانی دوره ابتدایی می­باشد که به علت ماهیت پژوهش و محدودیت جامعه آماری، نمونه ­گیری انجام نشد و همه جامعه آماری بررسی شد. ابزار پژوهش، چک لیست تحلیل محتوای محقق ساخته بوده که روایی آن مورد تأیید صاحبنظران بوده و پایایی آن با روش ویلیام اسکات 92 درصد محاسبه شده است و شیوه پردازش داده­ها بر اساس روش آنتروپی شانون بوده است.
یافته­ ها: یافته ­های پژوهش نشان داد که در کتاب­های مذکور، مؤلفه­ های «نماز» و «ایمان به خدا» دارای بیشترین فراوانی و مؤلفه ­های «پرهیز از حسد»، «توبه»، «پرهیز از تجسس بیجا»، «تفکر» و «دوری از تکبر» دارای فراوانی بسیار کمی بوده است. از نظر شاخص ضریب اهمیت مؤلفه­ های «امید»، «امر به مروف و نهی از منکر»، «انس با قران»، «وفای به عهد»، «صبر»، «توبه»، «امانت­داری»،«توکل»، «توسل»، «صله ارحام»، «پرهیز از حسد»، «پرهیز از تکبر»، «پرهیز از تجسس بیجا»، «پرهیز از غیبت» دارای ضرایب اهمیت پایین می­باشند که نشان دهنده توزیع و پراکندگی نامناسب این مؤلفه­ها در کتاب­های درسی هدیه­های آسمانی می­باشد.
نتیجه­ گیری: در کتاب­های درسی هدیه­های آسمانی، به طور متعادل و متوازن به مؤلفه­های سلامت معنوی توجه نشده است.
واژگان کلیدی : سلامت معنوی، کتاب­های درسی، تحلیل محتوا
واژه‌های کلیدی: سلامت معنوی، کتاب‌های درسی، تحلیل محتوا
متن کامل [PDF 1499 kb]   (894 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي- كمي
دریافت: 1400/11/30 | ویرایش نهایی: 1401/3/30 | پذیرش: 1401/1/10 | انتشار الکترونیک پیش از انتشار نهایی: 1401/2/5 | انتشار: 1401/3/30 | انتشار الکترونیک: 1401/3/30
فهرست منابع
1. آذر، عادل.(1380).بسط و توسعه روش آنتروپی شانون برای پردازش داده ها در تحلیل محتوا. فصلنامه علمی –پژوهشی دانشگاه الزهرا. 11(37)، 17-1.
2. احمدی، عباس.(1395). تحلیل معنا و مفهوم سلامت معنوی در روانشناسی و آموزه‌های فلسفی ملاصدرا. خردنامه صدرا، 22(1)،36-23.
3. اسدی، فرزانه.(1395). سلامت معنوی از منظر قران و حدیث. پایان نامه کارشناسی ارشد گروه معارف اسلامی، رشته علوم قران و حدیث، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.
4. اسکات، ویلیام.(2012). تئوری حسابداری مالی، ترجمه علی پارسائیان.تهران: انتشارات ترمه، چاپ اول.
5. اسکندری، اعظم؛ وزیری، سعید؛ فلاح، محمد حسین. (1400). تدوین و اعتبارسنجی ابزار سنجش سلامت معنوی مبتنی بر متون اسلامی مرتبط، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی. 12(48)،196-165.
6. اسماعیلی، مصطفی.(1396). مبانی و شاخص‌های سلامت معنوی در قران و حدیث. تهران: انتشارات حقوقی، چاپ اول.
7. امیدواری، سپیده.(1387). سلامت معنوی، مفاهیم و چالش‌ها، فصلنامه پژوهش‌های میان رشته‌ای قران کریم. 1(1)، 17-5.
8. امینی، آرزو؛ قاسملو، مریم؛ شریعتمدار، آسیا.(1398). اثربخشی آموزش مفاهیم معنوی با محوریت مذهب بر امید کودکان. فصلنامه مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، 4(4)، 36-7.
9. امینی، علیرضا.(1396). سلامت معنوی و شاخص‌های آن از منظر قران، پایان نامه دکتری رشته مدرسی معارف اسلامی، دانشگاه معارف اسلامی، قم، ایران.
10. ایزدی، صمد؛ صالحی عمران، ابراهیم؛ فتحی واجارگاه، کوروش؛ عابدینی، میمنت. (1389). تجزیه و تحلیل محتوای کتاب‌های درسی دوره ابتدایی بر اساس مؤلفه‌های آموزش سلامت. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 9(33)، 162-139.
11. جامعی ندوشن، فاطمه؛ ایزدی، مهشید.(1395). بررسی نقش گرایش به اقامه نماز و هوش معنوی در سلامت روانی دانش‌آموزان دختر دبیرستانی منطقه 7 شهر تهران. فصلنامه مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی 1(2)، 74-53.
12. جعفری‌زاده، اسماء(1394). بررسی جایگاه سلامت معنوی در تعلیم و تربیت از منظر قران و روایات، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
13. سام آرام، عزت الله؛ هزارجریبی، جعفر؛ فداکار، محمدمهدی.(1392). سلامت معنوی، چارچوب، محدوده و مولفه های مبتنی بر آموزه های اسلام، فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی.4(14)، 26-1.
14. سرمد،زهره؛ بازرگان، عباس؛ حجازی، الهه.(1393).روش های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: نشر آگه، چاپ دوازدهم.
15. سعدی‌پور، اسماعیل.(1399). روش های تحقیق در روان شناسی و علوم تربیتی. تهران: نشر دوران، چاپ دهم
16. صاحب‌یار، حافظ؛ زوار،تقی.(1398). تحلیل محتوای کتاب های پایه‌های دوره اول ابتدایی براساس مفروضه های نظام آموزش سلامت: مدل آنتروپی شانون، فصلنامه آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت. 7(1)، 29-21.
17. صالحی عمران، ابراهیم؛ سبحانی نژاد، مهدی.(1394). تحلیل میزان توجه به مولفه های شهداء و ایثارگران دفاع مقدس در محتوای کتب درسی دوره ابتدایی. فصلنامه پژوهش های آموزش و یادگیری(دانشور رفتار)، 22(6)،234-211.
18. صالحی عمران، ابراهیم؛ عابدینی، میمنت.(1390). ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﺤﺘﻮای ﻣﺆﻟﻔﻪ‌ﻫﺎی اﻃﻼﻋﺎت ﺳﻼﻣﺖ در ﻛﺘﺎب‌های درسی، فصلنامه مدیریت اطلاعات سلامت. 8(4)،608-601.
19. صبا، بهمن؛ اصل فتاحی، بهرام(1396). تاثیر آموزش هوش معنوی با تاکید بر آموزه‌های قرآنی، بر واکنش به استرس تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی دانش‌آموزان پسر دوره متوسطه شهرستان شبستر. فصلنامه مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی،2(3)، 136-117.
20. عابدینی،میمنت؛ اسدنیا، مهین و عقیلی، رمضان.(1391). بررسی وضعیت آموزش سلامت در کتاب‌های درسی دوره ابتدایی. مجله بهداشت و توسعه. 1(4)، 254-245.
21. عباسی، محمود ؛ شمسی، احسان؛ ابوالقاسمی، محمد جواد.(1393). درآمدی بر سلامت معنوی. تهران: حقوقی، چاپ اول.
22. عباسی،محمود؛ شمسی،احسان؛ معماریان،نادره.(1398). سلامت معنوی در برنامه‌های نظام سلامت. تهران:انتشارات حقوقی،چاپ اول.
23. عزیزی، فریدون.(1393). سلامت معنوی. تهران: انتشارات حقوقی، چاپ اول.
24. قران کریم
25. کرمی، مجید؛ رحمانی، عبدالحمید.(1399). عوامل و موانع سلامت معنوی از دیدگاه علامه جوادی آملی. فصلنامه اخلاق وحیانی،8(2)، 37-5.
26. کریپندورف، کلوس.(1980). تحلیل محتوا، مبانی روش شناسی. ترجمه هوشنگ نایبی.(1397). تهران: نشر نی، چاپ دوازدهم.
27. گال، مردیت؛ بورگ، والتر.(2007). روش های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان شناسی. ترجمه نصر و همکاران.(1399). تهران: انتشارات سمت،چاپ نهم.
28. مصباح، مجتبی.(1393). سلامت معنوی از دیدگاه اسلام. تهران: انتشارات حقوقی،چاپ اول.
29. مصلحی، جواد.(1398). سلامت معنوی، رویکردی مبتنی بر آموزه‌های اسلامی. فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی،5(4)،91-65.
30. معارف، مجید؛ اسدی، فرزانه.(1396).ﻋﻮاﻣﻞ دﺳﺘﯿﺎﺑﻰ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﻣﻌﻨﻮی از ﻣﻨﻈﺮ ﻗﺮآن و ﺣﺪیﺚ، بصیرت و تربیت اسلامی، 14(41). 40-9.
31. مکارم شیرازی، ناصر.(1387). تفسیر نمونه(جلد4). تهران: دارالکتاب الاسلامیه، چاپ سی و هشتم.
32. نجفی، حسن؛ وفائی، رضا و ملکی، حسن.(1394). تبیین ابعاد و مؤلفه‌های رشد معنوی انسان و تحلیل آن در محتوای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش. فصلنامه مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، 1(1)، 156-133.
33. نیکلس، ادری و هاوارد(1994). راهنمای عملی برنامه ریزی درسی، ترجمه داریوش دهقان.(1381). تهران:انتشارات قدیانی، چاپ چهارم.
34. وزارت آموزش و پرورش(1400). کتابهای درسی هدیه‌های آسمانی دوره های ابتدایی در سال تحصیلی 1401– 1400. تهران: وزارت آموزش و پرورش.
35. هولستی، ال.آر(2007). تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی، ترجمه نادر سالار زاده.(1374). تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، چاپ اول.
36. یارمحمدیان، محمدحسین.(1397).مبانی اصول برنامه ریزی درسی. تهران:انتشارات یادواره کتاب،چاپ هفدهم.
37. Altabach, P. C. (1991). Textbook in American society: Politics, and Pedagogy. Albany, NY: state university of New York Press.
38. Ross Ln W(1995). The spiritual dimension: its importance to patients' health, well-being and quality of life and its implications for nursing practice. Institute Journal for Nursing Studies, 32(5), 457-468



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط مجوز کریتیو کامانز Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 7، شماره 1 - ( 1401 ) برگشت به فهرست نسخه ها