:: دوره 7، شماره 1 - ( 1401 ) ::
جلد 7 شماره 1 صفحات 90-65 برگشت به فهرست نسخه ها
آموزش خداباورانه علم در ساحت نگرش به مثابه راه حلی برای تلفیق تعلیم و تربیت دینی با آموزش علوم تجربی در برنامه درسی ملی
سید هدایت سجادی*
استادیار فلسفه علم و فناوری، گروه آموزش فیزیک، مرکز شهیدبهشتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران ، hedayatsajadi@gmail.com
چکیده:   (2280 مشاهده)
هدف : هدف این پژوهش بررسی و معرفی پیشنهاد(فرضیه) آموزش خداباورانه علم در ساحت نگرش، به مثابه راه حلی برای تلفیق تعلیم و تربیت دینی با آموزش علوم طبیعی در برنامه درسی ملی است، و به این پرسش کلی می­پردازد که آیا این راه حل-«آموزش خداباورانه علم در ساحت نگرش»- شایستگی لازم برای تحقق اهداف برنامه درسی ملی، و نیز قابلیت رفع ابهامات و تعارضات درونی برنامه درسی ملی را دارد؟
روش: در این پژوهش از روش تحلیل مفهومی و نیز از روش تحلیل استنتاجی بهره گرفته شده است. در بررسی برنامه درسی ملی و نیز معرفی پیشنهاد «آموزش خداباورانه علم درساحت نگرش» از روش تحلیل مفهومی، و در بخش الهام­بخشی و کاربردهای این فرضیه در رفع ابهامات و تعارضات برنامه درسی ملی از روش استنتاجی استفاده شده است.
یافته ­ها: این پژوهش نشان می­دهد، که در بررسی برنامه درسی ملی و به طور خاص بیانیه حوزه تربیت و یادگیری علوم تجربی، ابهامات و تعارضاتی میان بخش­های اساسی برنامه درسی ملی، اهداف، ضرورت و کارکرد حوزه، قلمرو حوزه، و جهت­گیری­های کلی در سازماندهی محتوا و آموزش حوزه وجود دارد.از طرف دیگر، پیشنهاد آموزش خداباورانه علم در ساحت نگرش، به مثابه برساخته ای سازگار و منسجم، و همخوان با نظریه­های علم دینی، می­تواند راه حلی کارآمد برای رفع تعارضات موجود در حوزه تربیت و یادگیری علوم تجربی تلقی شود و ناسازگاری­ها و تعارضات اهداف گنجانده شده در برنامه درسی را با سایر بخش­های برنامه، از جمله جهت­گیری­های کلی در سازماندهی محتوا و آموزش حوزه، حل نماید.
نتیجه­ گیری: در نهایت نشان داده می­شود  که «آموزش خداباورانه علم در ساحت نگرش»، در راستای تعلیم و تربیت دینی و حل معضل تطبیق­پذیری دین در برنامه درسی، به طور کلی تعارض ساحت نظر و عمل را در تطبیق­­ پذیری اهداف اسناد بالادستی در برنامه درسی آموزش علوم، تا حدی حل می­کند، و تعلیم و تربیت دینی در آموزش علوم تجربی را به سطح عملی­تر و اجرایی تری می­کشاند.
واژه‌های کلیدی: برنامه درسی ملی، آموزش‌علوم، تعلیم و تربیت دینی، خداباوری، نگرش
متن کامل [PDF 1407 kb]   (996 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي - فلسفي
دریافت: 1400/10/18 | ویرایش نهایی: 1401/3/30 | پذیرش: 1401/1/10 | انتشار الکترونیک پیش از انتشار نهایی: 1401/2/10 | انتشار: 1401/3/30 | انتشار الکترونیک: 1401/3/30
فهرست منابع
1. • قرآن کریم
2. • احمدی،ساره؛ ملکی، حسن؛پارسانیا،حمید؛ آیتی، محسن؛ و عباسپور، عباس.(1396). شناسایی و تبیین فرهنگ برنامه درسی بر اساس تفسیر تسنیم. فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی, 25(37), 29-55
3. • العطاس،محمدنقیب(1374) درآمدی بر جهان شناسی اسلامی،ترجمه گروه مترجمان، تهران: انتشارات موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران و ایستاک (کوالالامپور).
4. • امانی‌طهرانی،محمود؛علی‌عسگری،مجید؛و عباسی، عفت(1395)، طراحی و تدوین مدلی کارآمد برای آموزش علوم در دوره اول متوسطه،تعلیم و تربیت، دوره 32 بهار 32( 125).
5. • باقری،خسرو؛ سجادیه، نرگس؛ و توسلی،طیبه (1394)رویکردها و روش‌های پژوهش در فلسفه تعلیم و تربیت، چاپ دوم، انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی .
6. • باقری،خسرو؛سجادیه،نرگس‌سادات؛خدایاری‌فرد، محمد؛ محمدی،آزاد؛ گواهی،عبدالرحیم؛ و اکبری زرادخانه، سعید.(1399). وحدت اندراجی عقل و دین و الهام بخشی‌های آن برای تربیت‌دینی. پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت, 1(2), 90-117.
7. • جوادی‌آملی، عبدالله(1386)، منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، چاپ اول، قم: انتشارات اسراء.
8. • جوادی‌آملی، عبدالله(1388)، تبیین برخی از مطالب منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، فصلنامه اسراء، سال اول، شماره 2، زمستان.
9. • دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش.(1391). برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران، مصوبه 1391. تهران: شورای عالی آموزش و پرورش با همکاری سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی.
10. • سجادی، سیدهدایت(1398)، علم دینی با رویکرد متافیزیک‌گرایانه: بررسی امکان و معناداری آن، فصلنامه حکمت و فلسفه، دوره 15، شماره 60 صص69-98.
11. • سجادی، سید هدایت. (a١٤٠٠)، علم شناسی و آموزش علوم: چارچوبی نظری در به کارگیری تاریخ و فلسفه علم در آموزش علوم تجربی. فصلنامه علمی - پژوهشی تعلیم و تربیت; ۳۷ (۲) :۲۶-۷
12. • سجادی، سیدهدایت(b١٤٠٠) ،آموزش علم دینی یا آموزش دینی علم: از آرمان تا تناقض‌نمایی، فصلنامه پژوهش‌های علم و دین، 12(1).
13. • سجادی، سیدهدایت(c١٤٠٠)،آموزش دینی علم: از رویکرد بین‌رشته ای تا آموزش خداباورانه علم، فصلنامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، زمستان، شماره 89.
14. • سجادی، سیدهدایت(d١٤٠٠)،تاملی بر تحقق‌پذیری نظریه‌های علم دینی: تعلیم و تربیت با محوریت نگرش خداباورانه در آموزش علوم، ششمین کنفرانس بین‌المللی علوم انسانی اسلامی، قم.
15. • گلشنی، مهدی(1380)، از علم سکولار تا علم دینی،چاپ دوم، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی.
16. • موسی‌پور،نعمت‌الله‌(١٣٩٥)،مبانی برنامه‌ریزی آموزش متوسطه، چاپ‌پنجم،مشهد: انتشارات
18. • American Association for the Advancement of Science(1990).Science for all Americans. New York: Oxford University Press.
19. • Billingsley, B., Chappell K., &Reiss M.J.(2019), Science and Religion in Education, Berry Billingsley, Keith Chappell, Michael J. Reiss(eds.), Springer.
20. • Billingsley, B., Taber, K., Riga, F., & Newdick, H. (2012). Secondary school students’ epistemic insight into the relationships between science and religion; a preliminary enquiry. Research in Science Education, 1–18.
21. • Coombs, J. R, and Daniels, L. B. (1991). Philosophical inquiry: Conceptual analysis. In E. C. Short (Ed.), Forms of curriculum inquiry. Albany: State University of New York.
22. • Gunstone, Richard(ed.)(2015). Encyclopedia of Science Education, Springer.
23. • Irzik,Gurol&Nola,Robert(2011).A Family Resemblance Approach to the Nature of Science for Science Education, Science&Education,20(7-8),591–607.
24. • Matthews, M.R.(2009). Teaching the Philosophical and Worldview Components of Science, in Science, Worldviews, and Education, ed. By M.R. Matthews. Springer.
25. • Matthews, Michael R. (2012).Changing the Focus: From Nature of Science(NOS) to Features of Science(FOS), in Advances in Nature of Science Research Concepts and Methodologies, ed. Myint Swe Khine, Springer.
26. • McComas, William(ed.)(2020), Nature of Science in Science Instruction: Rationales and Strategies, ed. By McComas, Springer.
27. • National Research Council(NRC). (1996). National Science Education Standards. Washington, DC: National Academy Press.
28. • Sæther, Jostein (2019), Three Perspectives on the Science-Religion Issue in Science Education: Interdisciplinarity, Value or Ideology, Orientation and Responsible, Personalization, IN: Science and Religion in Education, Berry Billingsley, Keith Chappell, Michael J. Reiss(eds.), Spring.



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط مجوز کریتیو کامانز Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 7، شماره 1 - ( 1401 ) برگشت به فهرست نسخه ها