:: دوره 5، شماره 2 - ( 1399 ) ::
جلد 5 شماره 2 صفحات 68-31 برگشت به فهرست نسخه ها
بررسی جایگاه مولفه های تربیت جهادی در کتاب های درسی دوره متوسطه اول
محمود شرفی* 1، سیروس محمودی2 ، مائده پورخواجه3
1- دانشگاه پیام نور ، sharafi.dr@gmail.com
2- انشگاه پیام نور تهران
3- دانشگاه پیام نور تهران
چکیده:   (3018 مشاهده)
هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه مولفه های تربیت جهادی در کتاب های درسی دوره متوسطه اول بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه 42 عنوان کتاب دوره متوسطه اول در سال تحصیلی 99 1398 می‌باشد. به‌علت گستردگی حجم و تحلیل محتوای مطالب، سه کتاب فارسی و سه کتاب پیام‌های آسمان و سه کتاب مطالعات اجتماعی دوره‌ی متوسطه به‌عنوان نمونه جهت تحلیل محتوا انتخاب  شدند. روش پژوهش تحلیل محتوا با روش آنتروپی شانون بود که واحد تحلیل نیز کل صفحات( متن، پرسش ها، فعالیت ها و تصاویر) است. ابزارهای این پژوهش فرم تحلیل محتوا ، شامل دو بعد فردی و اجتماعی برای تربیت جهادی می‌باشد.  بر اساس یافته ها  بالاترین ضریب اهمیت ( (95%) در کتب مطالعات اجتماعی مربوط به  مؤلفه‌ی "وظیفه‌شناسی"در بعد فردی و کمترین ضریب اهمیت(صفر) در هر سه کتاب مربوط به مؤلفه‌ی "روح امید در جامعه "در بعد اجتماعی می باشد. ارزیابی میزان توجه به مولفه های تربیت جهادی نشان داد که در محتوای کتابهای فارسی، پیام های آسمانی و مطالعات اجتماعی دوره متوسطه اول به مؤلفه های تربیت جهادی توجه نسبتا خوبی شده ولی توجهی متعادل و جامعی به مولفه های تربیت جهادی در محتوای کتاب ها نشده است.
واژه‌های کلیدی: قرآن. جهاد، تربیت جهادی، ابعاد تربیت جهادی، تحلیل محتوا، کتاب های درسی
متن کامل [PDF 686 kb]   (1582 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي- كمي
دریافت: 1399/4/28 | ویرایش نهایی: 1399/7/25 | پذیرش: 1399/7/10 | انتشار الکترونیک پیش از انتشار نهایی: 1399/7/5 | انتشار: 1399/7/23 | انتشار الکترونیک: 1399/7/23
فهرست منابع
1. احمدی، اسماعیل (1393). روحیه جهادی، ویژگی ها و شاخصه ها. روزنامه کیهان. تاریخ انتشار : 1393/3/27
2. آذر، عادل(1380). بسط و توسعه روش آنتروپی شانون برای پردازش داده ها و تحلیل محتوا، فصلنامه علوم انسانی، دانشگاه الزهرا(س)، 11(38-37)،11-1.
3. آذرشب، معصومه، میر مرادی، عیسی (۱۳۹۳). شاخصه های سبک زندگی اسلامی، مجموعه مقالات اولین کنفرانس ملی تحقیق و توسعه در هزاره سوم دانشگاه آزاد اسلامی واحد علی آباد کتول، ۱ - ۱۲.
4. آذری، رضا(1395). جایگاه آموزش و پرورش در پروژه ی نفوذ دشمن، شبکه اطلاع رسانی دنا.
5. اسماعیل پور، منصور(1393). شاخصه‌ های مدیریت جهادی از دیدگاه قرآن، روزنامه کیهان.
6. اصغری، علی اصغر؛حسین آبادی ،معصومه؛ اسماعیل زاده ، فریبا(1397). تحلیل محتوای مفاهیم ارزشی ایثار شهادت در کتب درسی دوره اول متوسطه، دومین کنفرانس بین المللی روانشناسی،مشاوره، تعلیم تربیت.
7. اصفهانی، راغب(1374). ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوی و ادبی قرآن، انتشارات مرتضوی
8. باقری، خسرو) 1393). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، ج ۱ ، تهران: انتشارات مدرسه.
9. بنسون، جان(1382). اخلاق محیط زیست، ترجمه عبدالحسین وهاب زاده، مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی.
10. جانی‌پور، محمد، ستوده‌نیا، محمد رضا(1392). تبیین راه ‌برد نرم‌افزارگرایانه جهاد در قرآن کریم. فصلنامه علمی – پژوهشی تحقیقات علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا (س). سال یازدهم، شماره 3، پاییز ، پیاپی 23، 61 - 85.
11. جعفری هرندی،رضا ، یزدخواستی، علی(1393). تحلیل میزان توجه به مفاهیم فرهنگ ایثار و شهادت در کتاب های درسی دوره آموزش عمومی، فصلنامه تربیت اسلامی، سال نهم بهار و تابستان ، شماره 18.
12. حسنی، محمد( 1395). بررسی رویکرد تربیت اخلاقی در نظام تربیت رسمی و عمومی دوره ابتدایی. تربیت اسلامی ، (22)،25-51
13. حسینی دشتی، سید مصطفی(1385). معارف و معاریف،ج 2.تهران: بنیاد
14. خاتمی، سید جواد، خاتمی ، سیده سمیه ، براتی، حسین (1391). امر به معروف و نهی از منکر و روش های تأثیرگذار آن از منظر امام رضا (ع. معرفت حقوقی، سال دوم، شماره دوم، بهار و تابستان ، 7 - 26.
15. خاکپور ، حسین؛ حسومی ، ولی الله، گلی، مهرناز ، ایرانمنش، اسماء (1392). کارکردهای تربیتی امید و نقش آن در سلامت روان از دیدگاه قرآن، فصلنامه اخلاق زیستی، سال سوم، شماره دهم، زمستان ، 59 - 90.
16. دانشنامه مجازی مکتب اهل بیت، ویکی شیعه( 1397).
17. دیبایی صابر، محسن؛ جعفری ثانی، حسین، آیتی، محسن(1389). میزان درگیری برنامه درسی فارسی دوره ابتدایی (پایه سوم و چهارم) با مهارتهای سواد خواندن بر اساس مطالعه بین المللی پرلز. فصلنامه نوآوریهای آموزشی ،9(36)،29-49
18. رجبی، طیبه، نوروزی، رضا علی (1396). تربیت جهادی و الزامات راهبردی آن از منظر قرآن، مجموعه مقالات برگزیده دهمین همایش بین المللی پژوهش های قرآنی، قم: دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم. https://www.civilica.com/Paper-QURANIC10- _006.html
19. رشید، غلامعلی، ادریسیان، محمد(1397). تبیین آموزه های جهادی قرآنی مؤثر بر روحیه ی جهادی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژی، سال شانزدهم، شماره27 ،تابستان، 5-26.
20. رضوی، عبدالحمید(1394). ﺗﺤﻠﻴل ﻣﺤﺘﻮای ﻛﺘﺎبﻫﺎی درﺳﻲ «دﻳﻨﻲ» و «ادﺑﻴﺎت ﻓﺎرﺳﻲ» دوره ﻣﺘﻮﺳﻄﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎی دﻓﺎع ﻣﻘﺪس، نشریه اسلام و پژوهش‌های تربیتی، 7(1):91-112.
21. رهنمایی، سید احمد(2396). ظرفیت‌های تربیت ولایی – جهادی؛ زمینه ‌ساز تمدن اسلامی. معرفت سیاسی، 9(2) : 93 - 110.
22. رئیس دانا، فرخ لقا (1374). تحقیق و بررسی محتوای برنامه درسی ریاضی دوره راهنمایی. فصلنامه تعلیم و تربیت، 21 (1و2)، 86-106.
23. زین الدین بن علی شهیدثانی (1396). شرح لمعه، جلد اول: کتاب طهارت، مترجم علی شیروانی، قم: موسسه انتشارات دارالعلم.
24. سلمانی، عباسعلی، سلمان پورسیاوشی، غلام رضا (1394). تدوین الگوی جهادی تربیت جهادی دانشجویان دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین (ع)، فصلنامه علمی- پژوهشی پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی، 5(11) : 139 - 185.
25. شبیری، سید محمد، عبدالهی، سهراب(1390). نظریه ها و کاربردهای آموزش محیط زیست، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
26. قاسمی ، حامد، طاهری خدیو، زهره(1393). واکاوی رابطه ایمان با جهاد در سوره صف، 3(7): 91 - 109.
27. قران کریم (1386).( ترجمه ناصر مکارم شیرازی)، مشهد: آستان قدس رضوی.
28. قرشی، سیدعلی‌اکبر(1386). قاموس قرآن، ج 2، چاپ یازدهم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
29. کریپندورف، کلوس(1394). تحلیل محتوا، مبانی و روش شناسی، ترجمه هوشنگ نایبی، تهران : نشر نی.
30. کوشکی، امین(1393). مدیریت جهادی چیست؟( با تاکید بر منظومه فکری مقام معظم رهبری)، سایت خبری سلام سربدار، پایگاه خبری تحلیل شهرستان سبزوار، بخش سیاست.
31. گال، مردیت و بورگ، والتر(1384). روش تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان شناسی، ترجمه نصر و همکاران، تهران: سمت.
32. محمدی ری شهری، محمد(1391). میزان الحکمه، جلد دوم، مترجم حمید رضا شیخی، قم: موسسه فرهنگی دارالحدیث.
33. محمودی، سیروس (1397). تحلیل محتوای کتاب‌های درسی هدیه‌های آسمان دوره ابتدایی از نظر توجه به اخلاق زیست محیطی. مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی.۳ (۳) :۱۳۱-۱۶۲.
34. مصباح یزدی، محمدتقی (1383). جنگ و جهاد در قرآن. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
35. معدنی، جواد؛ حسین‌پور، داود ، یاری، معصومه یاری (1395). طراحی مدل فرهنگ جهادی مبتنی بر مبانی دینی و ارزش‌های انقلاب اسلامی در دانشگاه اسلامی (مورد مطالعه دانشگاه علامه طباطبایی) ، مدیریت در دانشگاه اسلامی ،5(1): 49 -70.
36. موسوی، سید مهدی(1392). تربیت حماسی، الگوی تربیت مهدوی، فصلنامه علمی- پژوهشی مشرق موعود، 7(2): 91-114
37. موسویان، عباسعلی(1397). شاخصه‌های روحیه جهادی. فصلنامه علمی – تخصصی اسلام پژوهان، 5(7): 67 - 82.
38. نجفی، حسن، جعفری هرندی، رضا، سبحانی نژاد، مهدی(1394). تحلیل محتوای کتاب‌های دین و زندگی دوره متوسطه از لحاظ میزان توجه به مباحث سبک زندگی اسلامی مبتنی بر سوره مبارکه حجرات؛ فصلنامه علمی اندیشه های نوین تربیتی،11(1): 97-101.
39. نقش، علی، پارچه باف دولتی، محمد (1394). مفهوم شناسی و اهمیت تربیت جهادی از نگاه قرآن و نهج البلاغه. نشریه کتاب و سنت، دانشگاه قرآن و حدیث، مرکز آموزش الکترونیکی، 7(2): 93-116.
40. نقش، علی، پارچه باف دولتی، محمد(1394). مفهوم شناسی و اهمیت تربیت جهادی از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه، مجله کتاب و سنت،شماره7.
41. نهج البلاغه(1387).(ترجمه محمد دشتی)، قم: نشرجمال.
42. نوروزی، زینب (1389). شهادت‌طلبی و خودشکوفایی شخصیتی (بر اساس نظریه‌ی آبراهام مزلو)، همایش ملی ایثار و شهادت ، دانشگاه رازی، 393-278.
43. نوشادی، محمودرضا، شمشیری، بابک، احمدی، حبیب (1391). نقش و کارکرد کتاب‌های تعلیمات اجتماعی پنجم دبستان و سوم راهنمایی در شکل گیری هویت ملی. پژوهش‌های برنامه درسی، 1(1): 139-167.
44. نیک نفس، سعید، علی آبادی، خدیجه (1392). نقش تحلیل محتوا در فرآیند آموزش و طراحی کتاب‌های درسی. مجله جهانی رسانه - نسخه فارسی،8(2).
45. هولستی، ال، آر(1374). تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی، ترجمه نادر سالار زاده، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
46. واشقی فراهانی، سمانه (1390). چگونگی بسط و گسترش فرهنگ جهادی در سازمان‌ها، مدیریت امور سازمان و برنامه‌ریزی اداره تحقیقات و کنترل ریسک.
47. وفایی رضا، فضل‌الهی قمشی سیف‌اله، طالعی‌فرد احمد(1396). بررسی میزان توجه به ساحت‌های شش‌گانه سند تحول بنیادین آموزش و پرروش درکتاب‌های درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی . مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی. ۲ (۲) :۱۳۱-۱۵۴



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط مجوز کریتیو کامانز Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 5، شماره 2 - ( 1399 ) برگشت به فهرست نسخه ها